Een sauna stimuleert de doorbloeding van de huid en activeert de functie van hart en bloedvaten. Door het opwarmen van het lichaam kunnen spieren makkelijker ontspannen en wordt de activeringsdrempel verlaagd.
Na het warme gedeelte is heel belangrijk te zorgen voor afkoeling door een koude stortdouche of duik in een ijskoud dompelbad. Hierdoor worden ademhaling en bloedsomloop weer gestimuleerd. Tijdens het sauneren verliest het lichaam zweet en veel afvalstoffen, waardoor je je als herboren voelt.
Er zijn ook sauna's voor buiten. Deze zitten over het algemeen in de wat duurdere prijsklassen. Dit komt doordat een tuinsauna weerbestendig moet zijn en daarom komt uitsluitend massief hout in aanmerking dat het saunadak tegen regenwater moet beschermen (afwatering).
Voor in en om de sauna zijn er heel wat extra benodigdheden te verkrijgen. Te denken valt aan speciale lampschermen voor diffuus licht, de houten emmer met lepel om water op de hete stenen te gooien, hoofdsteunen en rugleuningen, een zandloper, voetenbad en thermo- en hygrometers voor de aanduiding van de temperatuur en luchtvochtigheid. Tevens zijn er ook lekkere geuren verkrijgbaar zoals eucalyptus, citroen en pepermunt, die het saunabezoek extra bijzonder maken.
Een sauna kan verwarmd worden door middel van gas, elektriciteit of hout. Bij de traditionele ovens voorzien van een stenenreservoir met daaronder de verwarmingselementen moet van tijd tot tijd water over de hete stenen gegooid worden, al dan niet met een lekker geurtje. Sommige warmtebronnen hebben een aparte geurverdeler voor verse of gedroogde kruiden. Elektrische kachels kunnen eventueel onder de ligbanken ingebouwd worden en zijn voorzien van een elektronische temperatuurregeling, een tijdschakelaar en een sproei-installatie.
Dan zijn er de infrarood sauna’s, die aangesloten kunnen worden op het stopcontact. In tegenstelling tot een gewone sauna, wordt het in een infrarood cabine niet warmer dan zo'n 40 à 60 graden. Het grootste deel van de stralingswarmte zet zich rechtstreeks om in lichaamswarmte, waardoor het transpiratieproces beter op gang komt. Daarnaast helpt de aangename stralingswarmte bij spier- en gewrichtsklachten en wordt de weerstand verhoogd en de stofwisseling verbeterd.
Een relatief nieuw fenomeen op saunagebied zijn de zogenaamde chromotherapie-sauna's, oftewel kleurensauna's. Elke kleur heeft zo zijn specifieke uitwerking op lichaam en geest.