De oven is al heel lang een vertrouwd apparaat in de keuken. In een oven kunt u allerlei gerechten bereiden. U kunt er taarten en pizza’s in bakken, maar ook vlees, vis, groente en aardappelen kunnen zonder veel vet worden klaargemaakt.
Vaak kan in een oven ook worden gegrild. Er is een belangrijk verschil tussen bakken en grillen. Bij het bakken van gerechten circuleert de lucht in de oven. Bij grillen kan ook lucht van buiten de oven rechtstreeks in de oven komen. Ovens kunnen op verschillende manieren worden verhit. Vroeger werden ovens gestookt met hout of houtskool, later met aardgas. Tegenwoordig zijn veel ovens elektrisch.
Ovens beschikken over een temperatuurinstelling door middel van een thermostaat. De temperatuur van een doorsnee (elektrische) oven voor huishoudelijk gebruik kan worden ingesteld tot ongeveer 260 graden Celsius.Gasovens gebruiken meestal geen indeling in graden, maar een aantal standen om de temperatuurinstelling te regelen.
In veel ovens komen de standen overeen met de volgende temperaturen (uitgaande van een gasoven met 8 standen):
stand temperatuur
1 140°
2 160°
3 180°
4 200°
5 220°
6 240°
7 260°
8 280°
We onderscheiden tegenwoordig twee hoofdgroepen ovens. De conventionele ovens werken net als de klassieke gasovens door verwarming van de boven- en onderwand. Voordeel van moderne conventionele ovens is dat de onder- en bovenverwarming vaak apart in te stellen zijn. Zo kunt u, door alleen de onderverwarming aan te zetten, pizzabodems afbakken, of een vochtige quiche netjes garen.
Multifunctionele ovens bevatten naast de conventionele wandverwarming nog andere manieren om gerechten in de oven te bereiden:
Door middel van een ventilator wordt hete lucht door de oven geblazen. Hierdoor onstaat een gelijkmatige temperatuur in de oven. Een heteluchtoven is zeer geschikt om grote stukken vlees gelijkmatig te garen.
Grill:
De oven bevat een grillelement dat een gerecht een krokant korstje geeft. Dit is handig als u bijvoorbeeld een ovenschotel wilt gratineren, of een kip wilt braden.
Met een stoomoven blijven kleur, smaak en structuur van gerechten optimaal behouden. Sommige ovens bieden de mogelijkheid om stoom te combineren met hetelucht of grill. Zo kunt u kip of rosbief bereiden die heerlijk bruingebakken wordt, zonder dat het vlees uitdroogt.
Ovens die beschikken over een magnetronfunctie maken het mogelijk om een gerecht te garen met magnetron en aan de buitenzijde te bruinen met bijvoorbeeld de gril of hetelucht. Ook kunt u de magnetron gebruiken voor de gewone snelle opwarmklusjes, zoals warme melk voor in de koffie of een flesje voor de baby.
Uiteraard kunnen de bovenstaande functies op verschillen de manieren gecombineerd worden. De meer geavanceerde ovens beschikken over voorgeprogrammeerde recepten, waarbij de oven zelf de best passende instellingen voor een gerecht gebruikt. Uw kip, ovenschotel of quiche kan dan bijna niet meer mislukken.
De plaatsing van de oven wordt bepaald door een aantal omstandigheden. Allereerst moet u elektriciteit in de buurt hebben. Voor de meeste moderne inbouwovens geldt dat deze een eigen groep moet hebben. Ook de inbouwmaten zijn belangrijk. In de specificaties staan de nismaten opgegeven. Dit zijn de minimum-maten die u moet aanhouden bij inbouw. Let er ook op dat de oven zijn warmte voldoende kwijt kan.
De oven van uw keuze moet geschikt voor plaatsing op de door u gewenste plek. Het kan handig zijn om de oven op ooghoogte te plaatsen, zodat u makkelijk in de oven kunt kijken. Ovens op ooghoogte kunnen het beste beschikken over een zwenkdeur. Een deur die naar beneden kantelt is minder handig, omdat deze u in de weg zit als u iets uit de oven wilt halen. Voor ovens op beenhoogte is zo’n kanteldeur juist gemakkelijk. Omdat u de oven vanaf de bovenzijde benadert zit de deur u niet in de weg.
Naast de verschillende bak- en grillmogelijkheden, zijn er nog een aantal andere functies die het werken met een oven makkelijker maken. De meeste ovens beschikken over ingebouwde verlichting. Ook een tijdsinstelling is tegenwoordig geen uitzondering meer. U kunt dan zelf bepalen wanneer de oven moet starten en stoppen.
Bent u een liefhebber van gebraden kip? Dan is een draaispit haast een vereiste. De draaispit wordt gecombineerd met de grill, zodat de kip gelijkmatig gaar wordt en een heerlijk krokant korstje krijgt.
Veel heteluchtovens beschikken over een ontdooifunctie. Hierbij wordt de lucht opgewarmd tot iets boven kamertemperatuur en zorgt de ventilator voor een gelijkmatige verspreiding van de verwarmde lucht.
Voorverwarmen kan bij sommige modellen worden versneld met een speciale voorverwarmfunctie. Zo kunt u snel aan de slag met uw favoriete ovengerecht.
Een moderne oven bevat veel functies. Fabrikanten hebben verschillende oplossingen om de bediening overzichtelijk te houden. De bediening is tegenwoordig een belangrijk onderdeel van het design. Ergonomie wordt hierbij steeds belangrijker. Fabrikanten gebruiken draaiknoppen, tiptoetsen, druktoetsen of een combinatie hiervan.
Ook elektronische displays worden steeds meer toegepast. Hierop kunt u allerlei informatie aflezen, zoals de temperatuur van de oven, de ingestelde functies, de resterende bereidingstijd, enzovoorts.
Een aangekoekte oven schoonmaken is geen pretje. Soms heeft u hier agressieve schoonmaakmiddelen voor nodig, zoals de bekende ovenschuimreinigers. Toch kan het beter. Een uitneembare ovendeur is makkelijk schoon te maken. Bovendien kunt u na het verwijderen van de deur de oven zelf ook eenvoudig schoonmaken. Veel ovens zijn tegenwoordig zelfreinigend, waardoor intensief poetswerk tot een minimum wordt beperkt. Beter voor u, maar ook voor de oven, want schuursponsjes en agressieve schoonmaakmiddelen doen de binnenkant van de oven nooit goed.
Een oven wordt heet, ook aan de buitenkant. Hoewel tegenwoordig de meeste ovendeuren behoorlijk warmtegeïsoleerd zijn, kan aanraking met de buitenkant behoorlijk pijn doen en soms tot verbranding leiden. Een oven met inwendige koeling is sneller afgekoeld dan een gewone oven. Zo loopt u korter de kans u te verbranden nadat u uw gerecht heeft bereid.
Kleine kinderen moet u natuurlijk altijd uit de buurt van een oven houden. Mocht u nieuwsgierige en ondernemende kinderen hebben, overweeg dan een oven met kinderbeveiliging. Deze zorgt ervoor dat ze niet in de oven kunnen komen, met alle gevolgen van dien.
Bij aanschaf van een oven worden doorgaans één of twee roosters en een bakplaat meegeleverd. De meeste fabrikanten bieden ook nog andere accessoires aan die passen bij de door uw gekozen oven. Wat dacht u bijvoorbeeld van een vleesthermometer, die gekoppeld is aan de oven? Prik de thermometer in het vlees en zodra uw rollade van binnen de juiste temperatuur heeft bereikt (en dus gaar is) schakelt de oven zichzelf uit. Of telescopische geleiders, waardoor uw bakplaat of rooster heel soepel de oven in en uit ‘rollen’. Of een pizzasteen, waarop u zelfgemaakte pizza’s klaarmaakt net zoals in een originele Italiaanse pizzaoven. Let op: veel van deze accessoires zijn opties waarvoor u moet bijbetalen.